Đối với mỗi quốc gia, đặc biệt là các quốc gia đang phát triển thì GDP là một trong những chỉ số được quan tâm hàng đầu. Trong bài viết này, bạn hãy cùng Tuổi trẻ và Sắc đẹp tìm hiểu GDP là gì và công thức dùng để tính chỉ số này nhé !
1. GDP là gì?
GDP là từ viết tắt của cụm từ Gross Domestic Product, mang ý nghĩa là tổng sản phẩm quốc nội hoặc tổng sản phẩm nội địa. Đây là một chỉ số quan trọng dùng để đo lường tổng giá trị thị trường của tất cả các loại dịch vụ, hàng hóa được sản xuất ra trong một quốc gia tại một thời kỳ nhất định.
 |
| GDP mang ý nghĩa là tổng sản phẩm quốc nội |
GDP được coi là chỉ tiêu đo lường tổng giá trị của thị trường. Bằng việc sử dụng giá thị trường, rất nhiều sản phẩm được cộng lại để cho ra một chỉ tiêu duy nhất về giá trị. Con số này sẽ biểu thị số tiền người tiêu dùng sẵn sàng bỏ ra, trả cho những loại hàng hoá khác nhau.
GDP chỉ biểu thị những loại hàng hóa được sản xuất và bán một cách hợp pháp trên thị trường. Những loại sản phẩm bất hợp pháp ở trong nền kinh tế ngầm hoàn toàn sẽ không được tính vào GDP của một quốc gia. Cụ thể hơn, những loại hàng hóa và dịch vụ được tính trong GDP bao gồm:
Hàng hoá hữu hình quần áo thời trang, thực phẩm, thiết bị điện tử, xe cộ,…
Dịch vụ vô hình như khám bệnh, biểu diễn nghệ thuật, làm đẹp….
Bên cạnh khái niệm GDP là gì thì bạn cũng nên hiểu hằng, chỉ số này chỉ tính cho các loại hàng hoá, dịch vụ cuối cùng và không tính những hàng hóa trung gian. Thêm nữa, chỉ số này cũng chỉ bao gồm những hàng hóa, dịch vụ được sản xuất, tạo ra trong hiện tại. Không tính cho các hàng hóa đã sản xuất trong quá khứ.
GDP cũng được tính theo phạm vi lãnh thổ kinh tế của quốc gia, bao gồm những đơn vị kinh doanh, sản xuất theo hình thức cá nhân, hộ gia đình, tổ chức. Nó cũng phản ánh giá trị sản xuất của một khoảng thời gian cụ thể, thường được tính theo một quý hoặc một năm.
2. Ý nghĩa của việc tính GDP
 |
| Chỉ số GDP mang nhiều ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá nền kinh tế |
Không phải tự nhiên, mọi người, các khối kinh tế trên thế giới hoặc các quốc gia đều dành sự quan tâm rất nhiều đến GDP. Đây có thể coi là một trong những chỉ số quan trọng nhất đánh giá nền kinh tế của một quốc gia. Chúng ta cùng khám phá xem ý nghĩa của việc tính chỉ số GDP là gì nhé:
GDP giúp đánh giá tốc độ tăng trưởng của một quốc gia và cho chính ta thấy được sự biến động giá thị trường của dịch vụ hoặc sản phẩm theo thời gian
GDP giảm sẽ gây ra những tác động tiêu cực đến nền kinh tế, quá trình kinh doanh sản xuất cũng như đời sống của người dân sẽ bị ảnh hưởng rất lớn
GDP bình quân trên đầu người sẽ cho chúng ta biết mức thu nhập tương đối của người dân ở một quốc gia và phản ánh chất lượng đời sống của họ
3. Phân loại GDP
 |
| Chỉ số GDP được chia thành nhiều loại khác nhau |
GDP là chỉ số dùng để đo lường và đánh giá một nền kinh tế. Tuy vậy, chỉ số này lại được chia thành nhiều loại khác nhau với từng ý nghĩa riêng. Để hiểu rõ hơn GDP là gì, chúng ta hãy cùng xem qua những loại GDP cơ bản dưới đây nhé!
3.1. GDP bình quân đầu người
GDP bình quân đầu người là chỉ số được tính dựa trên kết quả kinh doanh sản xuất của một người trong một năm. Chỉ số này tỉ lệ thuận với đời sống và mức thu nhập của người dân tại quốc gia đó. Tuy vậy bạn cần nhớ rằng, không phải lúc nào quốc gia có GDP cao thì mức sống ở đó sẽ cao. GDP bình quân đầu người của một quốc gia ở một thời điểm được tính bằng cách lấy GDP quốc gia chia tổng số dân.
3.2. GDP danh nghĩa
GDP danh nghĩa là chỉ số phản ánh tổng sản phẩm nội địa và được tính theo giá cả thị trường. GDP danh nghĩa là chỉ tiêu dùng để thể hiện sự thay đổi giá do lạm phát hoặc tốc độ tăng giá của nền kinh tế. Nếu tất cả giá đều có xu hướng tăng hoặc giảm thì GDP danh nghĩa sẽ lớn hơn.
3.3. GDP thực tế
GDP thực tế là chỉ số được tính dựa trên tổng dịch vụ, sản phẩm trong nước đã điều chỉnh dựa theo tốc độ lạm phát lạm phát. Nếu lạm phát dương, GDP thực tế sẽ thấp hơn GDP danh nghĩa. Lý do là bởi GDP thực tế sẽ bằng tỉ lệ giữa hệ số giảm phát GDP và GDP danh nghĩa.
3.4. GDP xanh
GDP xanh là khái niệm mới và chưa được định nghĩa một cách chính thức. Bạn có thể hiểu rằng GDP xanh là phần còn lại sau khi đã khấu trừ những chi phí cần thiết để phục hồi môi trường mà quá trình sản xuất gây ra.
4. Chỉ số GDP ảnh hưởng từ những yếu tố nào?
 |
| Chỉ số GDP sẽ bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau |
Chỉ số GDP sẽ chịu ảnh hưởng từ rất nhiều yếu tố khác nhau. Tuy nhiên, sẽ 03 yếu tố chính ảnh hưởng trực tiếp và nhiều nhất. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu xem những chỉ số này ảnh hưởng như thế nào đến GDP nhé!
4.1. Dân số
Dân số là nguồn lao động chính tạo ra của cải vật chất. Họ cũng chính là đối tượng tiêu thụ những sản phẩm, dịch vụ được tạo ra. Dân số và GDP có mối liên hệ mật thiết và tác động qua lại với nhau không thể tách rời. Dân số cũng là một trong những yếu tố không thể thiếu khi tính GDP bình quân đầu người.
4.2. FDI
FDI là viết tắt của cụm từ Foreign Direct Investment, nghĩa là chỉ số đầu tư trực tiếp từ nước ngoài. FDI sẽ bao gồm: tiền, cơ sở hạ tầng, phương tiện và nhiều thứ khác nhằm phục vụ cho quá trình sản xuất hàng hóa. Yếu tố này mang ý nghĩa rất quan trọng đối với GDP.
4.3. Lạm phát
Lạm phát là sự tăng giá chung của hàng hóa và dịch vụ một cách liên tục. Đồng thời, hiện tượng này cũng thể hiện sự mất giá của một loại tiền tệ. Một quốc gia nếu muốn tăng trưởng kinh tế mức độ cao thì sẽ phải chấp nhận xuất hiện lạm phát. Tuy nhiên, nếu lạm phát cao vượt mức cho phép thì khủng hoảng kinh tế sẽ xuất hiện. Vậy nên, nhà nước luôn phải có những chính sách để kiểm soát, kiềm chế lạm phát.
5. Ảnh hưởng của GDP đối với nền kinh tế quốc gia như thế nào?
Sau khi đã hiểu GDP là gì, chúng ta tiếp tục phân tích về sự quan trọng của chỉ số này đối với nền kinh tế. GDP được coi là thước đo giúp chúng ta đánh giá tốc độ tăng trưởng kinh tế. Đồng thời, nó cũng phản ánh và thể hiện sự biến động của hàng hóa, dịch vụ một cách rõ ràng theo thời gian.
GDP giảm có thể dẫn đến tình trạng suy thoái kinh tế, thất nghiệp, lạm phát, tiền mất giá… Đời sống người dân sẽ bị tác động một cách trực tiếp. Ngoài ra, chỉ số GDP còn là yếu tố giúp cho những nhà đầu tư nước ngoài có thể đánh giá tiềm năng phát triển của một quốc gia, từ đó đưa ra các quyết định đầu tư phù hợp. Chính phủ mỗi quốc gia còn có thể dựa vào chỉ số GDP để ban hành chính sách tiền tệ phù hợp với nền kinh tế.
6. Những điểm hạn chế khi tính chỉ số GDP là gì?
 |
| Tuy là chỉ số quan trọng nhưng GDP vẫn còn một số hạn chế nhất định |
Chúng ta không thể phủ nhận, chỉ số GDP đem lại rất nhiều ưu điểm tuyệt vời. Tuy nhiên, bên cạnh đó, chỉ số này còn mang một số hạn chế. Cụ thể, một số nhược điểm của GDP có thể kể đến như:
Không thể hiện các hoạt động sản xuất tự cung, tự cấp một cách đầy đủ
Không định lượng được những giá trị ngoài giấy tờ, hoạt kinh doanh hàng hóa ở thị trường chợ đen…
Không xem xét những hoạt động trung gian mà chỉ quan tâm đến đầu từ vốn và những động sản xuất hàng hóa cuối cùng
Mức tăng trưởng GDP không đo lường sự phát triển của một quốc gia và đời sống người dân một cách chính xác hoàn toàn
7. Công thức cụ thể tính chỉ số GDP
 |
| Có nhiều không thức khác nhau giúp bạn tính được chỉ số GDP |
Để tính chỉ số GDP, chúng ta có nhiều công thức và phương pháp khác nhau. Tuy nhiên, dù dùng công thức nào thì kết quả trả về cũng sẽ tương tự nhau. Dưới đây, chúng ta cũng cùng tìm hiểu 3 công thức chính thường dùng để tính GDP là gì nhé.
7.1. Phương pháp sản xuất
Xét ở góc độ sản xuất, tổng sản phẩm quốc nội là tổng tất cả giá trị gia tăng của nền kinh tế tại một thời gian nhất định trong một quốc gia. Ta có thể tính theo công thức “GDP = Giá trị tăng thêm + Thuế nhập khẩu”. Trong đó, giá trị tăng thêm có thể là thu nhập của người sản xuất, bảo hiểm, tiền công, khấu hao tài sản cố định, giá trị thặng dư, thuế sản xuất,…
7.2. Phương pháp sử dụng cuối cùng
Xét theo góc độ chi tiêu hay sử dụng, GDP sẽ bao gồm tiêu dùng cuối cùng của hộ gia đình, chính phủ, tích lũy tài sản và chênh lệch xuất nhập khẩu của một quốc gia. Theo phương pháp này, ta tính theo công thức: “GDP = C + I + G + NX”. Trong đó:
C: là tổng giá trị tiêu dùng sản phẩm, dịch vụ của các gia đình trong quốc gia đó
I là tổng giá trị tiêu dùng của những nhà đầu tư
G là tổng giá trị tiêu dùng của chính phủ
NX là xuất khẩu ròng
7.3. Phương pháp thu nhập
Nếu theo góc độ thu nhập, chỉ số GDP bao gồm thu nhập của những người lao động, thuế sản xuất, khấu hao tài sản cố định phục vụ cho sản xuất và giá trị thặng dư sản xuất. Phương này sẽ được tính trong kỳ của một đất nước bằng công thức: “GDP = W + R + I + Pr + Ti + De”, trong đó:
W là tiền lương
R là tiền thuê
I là tiền lãi
Pr là lợi nhuận
Ti là các khoản thuế dịch vụ, trợ cấp của chính phủ cho sản xuất (thuế gián thu ròng) và hàng hóa bán trên thị trường
De là khấu hao tài sản cố định
8. Sự khác biệt giữa GDP và chỉ số kinh tế
Nhiều bạn chưa hiểu rõ GDP là gì sẽ gặp một chút nhầm lẫn với những chỉ số kinh tế khác. Đặc biệt là với các chỉ số như GNP và CPI. Dưới đây là cách giúp bạn có thể phân biết được GDP với 2 chỉ số này.
8.1. Phân biệt GDP với GNP
Bạn cần hiểu rằng GNP chỉ tổng sản phẩm của một quốc gia, biểu thị tổng giá trị bằng tiền thu được từ những sản phẩm và dịch vụ công dân tạo ra trong năm. GDP và GNP đều được dùng để biểu thị giá trị trong kinh tế vĩ mô và đánh giá khả năng phát triển kinh tế của một quốc gia. Tuy vậy, GDP chỉ thể hiện tổng sản phẩm quốc nội, tức là chỉ trong nước. Trong khi đó GNP phản ánh tổng sản phẩm quốc dân, bao gồm ngoài nước và trong nước.
 |
| Chỉ số GNP chỉ tổng sản phẩm quốc dân |
8.2. Phân biệt GDP với CPI
CPI là chỉ số đo lường dịch vụ, hàng hóa được mua bởi người tiêu dùng. Chỉ số này sẽ không bao gồm giá hàng hóa, dịch vụ được nhà nước hoặc các hãng mua. Từ đó bạn có thể nhận thấy được, GDP và CPI đều là các chỉ số đo lường giá trị trong kinh tế vĩ mô. Tuy nhiên, GDP tính cho hàng hóa, dịch vụ sản xuất trong nước, còn CPI tính cho toàn bộ hàng hóa, dịch vụ được mua (bao gồm cả hàng hóa nhập khẩu).
 |
| CPI tính cho toàn bộ hàng hóa và dịch vụ được mua |
9. 5 nền kinh tế hàng đầu thế giới 2022 tính theo GDP
Năm 2022, theo dự báo của IMF, 10 quốc gia có GDP (PPP) lớn nhất thế giới chiếm hơn 61% tổng GDP (PPP) toàn cầu. Trong đó, Trung Quốc là quốc gia được dự báo có GDP (PPP) dẫn đầu thế giới, đạt khoảng 30.178 tỷ USD. Xếp sau Trung Quốc là Mỹ, được dự báo có GDP (PPP) đạt khoảng 25.347 tỷ USD. Dưới đây là top 5 nền kinh tế đứng đầu thế giới năm 2022 khi tính theo chỉ số GDP:
Trung Quốc (GDP: khoảng 30.178 tỷ USD)
Mỹ (GDP: khoảng 25.347 tỷ USD)
Ấn Độ (GDP 11.745 tỷ USD)
Nhật Bản (GDP: 6.110 tỷ USD)
Đức (GDP: 5.270 tỷ USD)
Trên đây là những thông tin mà Tuổi trẻ và Sắc đẹp muốn gửi tới các bạn để trả lời câu hỏi GDP là gì. Hy vọng rằng, sau khi đọc xong bài viết này, bạn sẽ hiểu hơn về khái niệm GDP và hiểu được cách tính cũng như cách đánh giá các nền kinh tế bằng chỉ số này.
