EPS có lẽ là một thuật ngữ đã quá quen thuộc đối với những bạn đầu từ chứng khoán. Trong bài viết này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu khái niệm EPS là gì và cách tính EPS chứng khoán chuẩn nhất nhé !
1. EPS là gì?
EPS là viết tắt của cụm từ Earning Per Share trong tiếng anh. Có thể hiểu đây chính là lợi nhuận sau thuế mà các nhà đầu tư sẽ nhận được từ 1 cổ phiếu. EPS cũng có thể được hiểu là khoản lãi mà bạn được nhận trên lượng vốn ban đầu bạn đã bỏ ra.
 |
| EPS được hiểu đơn giản là lợi nhuận sau thuế của 1 cổ phiếu |
EPS còn được dùng để đánh giá khả năng sinh lời của một doanh nghiệp, dự án nào đó. Thường những công ty sẽ sử dụng chỉ số EPS để làm thước đo nhằm phân chia lãi suất cho cổ phiếu đang được lưu thông trên thị trường.
Ví dụ: Một doanh nghiệp hiện đang phát hành 15 triệu cổ phiếu và lợi nhuận sau thuế của đơn vị đó là 1 triệu USD. Lúc này, chỉ số EPS mỗi cổ phiếu sẽ khoảng 10 USD. Bạn có thể hiểu một cách đơn giản, số tiền xấp xỉ 10 USD chính là lợi nhuận trên một cổ phiếu của doanh nghiệp đó.
2. Ý nghĩa của chỉ số EPS là gì?
 |
| EPS mang ý nghĩa rất nhiều tỏng việc đánh giá tình hình kinh doanh của doanh nghiệp |
Chỉ số EPS thường được sử dụng để đánh giá sự hiệu quả và tính khả thi của một dự án hoặc doanh nghiệp bất kỳ. Chỉ cần nắm bắt được chỉ số này bạn sẽ biết được công ty có đang làm ăn thua lỗ hay không. Cụ thể, các ý nghĩa của EPS như sau:
Phản ánh tình hình hoạt động kinh doanh của một dự án, doanh nghiệp, giúp nhà đầu tư dễ dàng đưa ra quyết định đầu tư vào cổ phiếu
Là chỉ số dùng để so sánh hoạt động kinh doanh của những doanh nghiệp cùng lĩnh vực
Chỉ số EPS còn được sử dụng để tính toán các chỉ số kinh tế khác, ví dụ như P/E và ROE
3. Phân biệt EPS cơ bản và EPS pha loãng
 |
| Chỉ số EPS được chia thành 2 loại là cơ bản và pha loãng |
Hiện nay, chỉ số EPS được chia làm 2 loại là EPS cơ bản và EPS pha loãng. Mỗi loại chỉ số sẽ có công thức tính khác nhau. Tuy nhiên, cả EPS cơ bản và pha loãng đều chỉ lợi nhuận sau thuế của một cổ phiếu.
Các công ty, doanh nghiệp phải dựa vào cả hai chỉ số này để đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh. Trong đó EPS cơ bản (Basic EPS): Là lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu thường và được tính theo công thức sau:
Công thức tính EPS cơ bản là gì
EPS pha loãng (Diluted EPS) thường được dùng để hạn chế rủi ro và pha loãng lợi nhuận của mỗi cổ phiếu. Việc này diễn ra khi công ty, doanh nghiệp phát hành các loại cổ phiếu ưu đãi, trái phiếu chuyển đổi hay ESOP. EPS pha loãng được đánh giá là chỉ số có tính chính xác cao hơn vì nó giúp đo lường và phản ánh được những thay đổi lượng cổ phiếu qua từng sự kiện, biến cố. Công thức tính chỉ số này cụ thể là:
4. Hướng dẫn cách tính EPS chứng khoán
Ở phần trên, chắc hẳn bạn đã nắm được khái niệm chỉ số EPS là gì. Đối với các nhà đầu tư chứng khoán nói chung, hay doanh nghiệp muốn biết được tình hình kinh doanh tốt hay không đều phải nắm được công thức tính EPS, cụ thể:
Cổ tức trả cho cổ đông ưu đãi là mức lợi nhuận người đầu tư nhận được từ những cổ phiếu ưu đãi. Tổng số cổ phần thường đang lưu hành được hiểu là lượng cổ phiếu của doanh nghiệp hiện có trên thị trường. Nhiều doanh nghiệp sẽ chọn thời điểm cuối hạn để dễ dàng tính toán lượng cổ phiếu bình quân lưu hành hơn.
Ví dụ: Để bạn dễ hình dung hơn, chúng ta có thể phân tích qua cổ phiếu của CTCP Sữa Việt Nam (VNM):
Từ bảng trên, chúng ta có thể hiểu được lợi nhuận sau thuế của VNM trong 4 quý gần nhất là 10.295 tỷ đồng, Khối lượng cổ phiếu bình quân lưu hành hiện đang là 1.741 tỷ cổ phiếu. VNM đã sử dụng 785 tỷ đồng để trả cổ tức ưu đãi trong kỳ. Như vậy, chỉ số EPS sẽ là:
EPS = (10,295 – 785) / 1.741 = 5,463.4 (đồng/cổ phiếu).
5. Mối quan hệ giữa EPS và P/E
 |
| EPS và P/E có mối liên hệ mật thiết với nhau |
P/E là viết tắt của cụm từ Price to Earning Ratio. Chỉ số này dùng để đánh giá mối quan hệ giữa lãi thu được trên một cổ phiếu (EPS) và giá cổ phiếu trên thị trường (Price). Mối quan hệ này có thể được thể hiện bằng công thức:
Trong đó:
P (Market Price) là giá của thị trường.
EPS là lợi nhuận sau thuế trên mỗi cổ phiếu.
P/E là Chỉ số phản ánh hệ số giá của thu nhập.
Với công thức tính trên, hệ số E hay EPS sẽ đóng vai trò là biến số để tính giá trị cổ phiếu. Việc tính P/E sẽ giúp cho những nhà đầu tư đưa ra quyết định một cách dễ dàng hơn trong quá trình lựa chọn dự án và cổ phiếu. Bên cạnh đó, chỉ số P/E còn cho chúng ta biết biết cùng một cổ phiếu thì giá thị trường của chúng cao hơn lợi nhuận khoảng bao nhiêu lần.
6. Khi có dấu hiệu bị bóp méo cần điều chỉnh EPS như thế nào?
Trong thực tế, chỉ số này rất phổ biến, nhiều công ty, doanh nghiệp đã sử dụng các thủ thuật tài chính để thổi phồng lợi nhuận. Từ đó, tác động đến các chỉ số định giá. Vậy những phương án điều chỉnh EPS là gì khi xuất hiện các dấu hiệu bị bóp méo. Chúng ta cùng tìm hiểu ngay dưới đây nhé
6.1. EPS sẽ không bao gồm những khoản thu bất thường
Bạn hãy thử tưởng tượng một doanh nghiệp A đang sở hữu 4% cổ phần của công ty khác. Giá cổ phiếu công ty này đã tăng lên 200% so với thời điểm mua vào và ban lãnh đạo của doanh nghiệp A đã quyết định bán toàn bộ lượng cổ phiếu. Giao dịch này đem lại một khoản thu lớn cho doanh nghiệp.
Dù vậy, khoản thu nhập này sẽ được xem là bất thường và không có gì đảm bảo rằng trong tương lai công ty sẽ lại có một khoản thu như vậy. Các nhà đầu tư nên thận trọng và loại bỏ những khoản thu bất thường trong khi tính toán EPS. Khi đó chỉ số này được điều chỉnh lại theo công thức:
6.2. EPS chỉ bao gồm các thu nhập từ hoạt động kinh doanh cốt lõi mang tính chất tiếp diễn
Giả sử,bạn đang sở hữu cổ phiếu của một doanh nghiệp bán lẻ hàng đầu với chuỗi 1.500 cửa hàng với EPS ở mức 5.500 đồng. Tuy nhiên, thị trường bán lẻ dần có những dấu hiệu bão hòa và ảnh hưởng từ sự cạnh tranh với các trang thương mại điện tử.
Để tiết giảm chi phí, ban lãnh đạo công ty bán lẻ đó đã quyết định đóng 300 cửa hàng thua lỗ, và bán toàn bộ mặt bằng cho một đơn vị khác. Điều này đã mang lại cho công ty đó lợi nhuận đáng kể trong kỳ.
Theo lý thuyết thì EPS đã tăng từ 5.500 đồng lên 6.800 đồng. Tuy vậy, có 2 điểm mà các nhà đầu tư cần thực sự lưu ý. Thứ nhất, đó là khoản thu nhập bất thường không đến từ các hoạt động kinh doanh cốt lõi. Thứ hai, doanh nghiệp này sẽ chỉ còn hoạt động với 1.200 cửa hàng còn lại trong các kỳ sắp tới. Vậy nên, việc tính toán EPS cần phải được điều chỉnh lại theo công thức:
7. Chỉ số EPS bao nhiêu là tốt nhất?
 |
| Các nhà đầu tư cần nắm được chỉ số EPS tốt nhất để tối đa lợi nhuận |
Khi tìm hiểu về chỉ số ROE, chắc hẳn bạn cũng biết khi ROE > 15% trong vòng 3 năm liên tục, cùng với xu hướng tăng liên tục thì doanh nghiệp đang hoạt động hiệu quả. Ví dụ: Những doanh nghiệp thường niêm yết cổ phiếu của mình trên 3 sàn giao dịch phổ biến là: UPCOM, VN-INDEX, HNX. Giá cổ phiếu của công ty A là 10.000 VNĐ. Giả sử, tất cả cổ phiếu của những doanh nghiệp đều có mệnh giá chung là 10.000VNĐ.
Lúc này, doanh nghiệp A đó có chỉ số EPS lớn hơn 1.500VNĐ ( tối thiểu lớn hơn 1.000VNĐ) và giữ nguyên hoặc liên tục tăng trong nhiều năm, thì sẽ được đánh giá là một doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh hiệu quả.
8. Những hạn chế của EPS là gì?
 |
| Chỉ số EPS vẫn còn một số hạn chế nhất định |
EPS là trong những chỉ số hiệu quả để đánh giá khả năng sinh ra lợi nhuận của cổ phiếu sau khi trừ các khoản phí, thuế. Tuy được biết đến và sử dụng nhiều, chỉ số EPS vẫn còn những điểm hạn chế nhất định mà những nhà đầu tư cần phải lưu ý, cụ thể:
Khi chỉ số EPS âm, công thức tính P/E mất đi ý nghĩa, công ty lúc này sẽ phải sử dụng công cụ khác để đánh giá khả năng sinh lời của cổ phiếu
Khi biến động xảy ra thì chỉ số EPS rất dễ bị bóp méo, các doanh nghiệp gặp tình trạng này thường có chu kỳ biến động cao, bán tài sản,…
Khi phát hành thêm cổ phiếu thông thường, cổ phiếu ESOP hay trái phiếu chuyển đổi, EPS sẽ giảm, nhà đầu từ sẽ dễ bị giảm lợi nhuận thu được và gặp rủi ro
Các nhà đầu tư có thể gặp rủi ro khi mua cổ phiếu của những doanh nghiệp có lợi nhuận ảo bằng việc tăng số lượng khoản phải thu và hàng tồn kho
Trên đây là những thông tin mà Tuổi trẻ và Sắc đẹp muốn gửi đến bạn để trả lời cho câu hỏi EPS là gì. Hy vọng rằng, sau khi đọc bài viết, bạn sẽ hiểu được ý nghĩa của chỉ số EPS, cũng như các công thức tính toán quan trọng.
